JUA lilikuwa linazama kwa upole katika vijiji vya Cholesamvula na Kwara katika wilaya ya Kisarawe mkoani Pwani, kuna wakulima wa mboga na matunda kwa nyakati tofauti wamekusanyika pembezoni mwa mashamba yao wakisherehekea maji yanayobubujika kwa urahisi kutoka kwenye pampu inayotumia nishati ya umeme wa jua.

Hiyo ni ishara ya mabadiliko makubwa yaliyosababishwa kupitia mradi uitwao PPP (People, Planet, and Prosperity), unaotekelezwa mahali hapo.

Kwa sasa ni vijiji vinne tu katika halmashauri za Kisarawe na Rufiji, ambazo zimefungiwa miundombinu ya nishati umeme jua, kwa maana ya pampu zinazosukuma maji kutoka mto Rufiji hadi kwenye mashamba yao.

Hapo kuna vijiji vya: Mtanzamsona, Mloka, Kipo, Chole - Samvula na Kwara, ambako wakulima wamejengewa miundombinu hiyo ya umeme wa jua.

Matumizi ya nishati hiyo ni katika kumwagilia na tayari wanataka kuyaona mapinduzi makubwa kimaisha kwao wakulima, wanapata maji kirahisi kijijini, kwa gharama nafuu na mazingira rafiki, pia ikiwaongeza faida ya uzalishaji mazao.

Halima Ally kutoka Kwara, anayelima bustani za mboga, anasema pampu zinazotumia umeme wa jua zimemhamisha kuondokana na matumizi ya mafuta ya petroli na dizeli kwa genereta kumwagilia shambani.

“Imenisaidia kuongeza uzalishaji wa nyanya na pilipili, sipo tayari kutumia teknolojia nyingine kwa sababu sihitaji tena kuacha shamba langu likikauka wakati wa kiangazi,” anasema Halima.

 Moses Alphonce, anayejishughulisha na  bustani, anasema   nishati hiyo imekuwa suluhisho kwake, kwani  alitegemea mvua, sasa anaweza kumwagilia shamba lake mwaka mzima, ikimuwezesha kupata mazao mara mbili kwa mwaka.

“Nimeongeza eneo la kulima kutoka ekari mbili hadi tatu, natarajia msimu huu wa mavuno nitapata mara mbili ya mavuno ya msimu uliopita,” alisema Alphonce.

Asha Juma, anayelima mahindi na mihogo, anasema sasa ana uwezo kusambaza maji shambano kote, mazao yake yalisitawi pia akipata mavuno zaidi.

Hapo anataja mfano wa zao la manufaa - tikitimaji, akijinasibu ana muda mwingi wa kukaa na familia yake, kwa kwa sababu ana uhakika wa maji shambani.

Fatuma Rahim, ni mama wa watoto wanne, anayefurahia mageuzi hayo ya nishati ya jua, ikibadilisha Maisha, mwenyewe akiitafsiri:

 “Kilimo kimekuwa cha kisasa zaidi, anasema hakuna tena changamoto ya ukosefu wa maji wakati wa kiangazi, sasa nimeweza kupeleka watoto shule kwa kutumia mapato ya kilimo.”

Anaendelea: “Teknolojia ya umeme jua si tu kwamba inaongeza tija kwa wakulima bali pia inalinda mazingira kwa kupunguza utegemezi wa mafuta ya dizeli.”

WAENDESHA MRADI 

Thomas Mkunda, ni Mratibu Msaidizi wa Mradi wa PPP kutoka Shirika la Tangsen, anasema unalenga kuwawezesha wakulima kupitia masuala ya jinsia na nishati wakazalisha mazao rafiki na mazingira yao.

Anasema, kuna wakulima zaidi ya 100 wanaoondoka kwenye utegemezi wa mafuta ya dizeli na petroli na kuhamia mbadala rahisi kwao kimazingira.

“Kwa kutumia pampu zinazotumia umeme wa jua, wakulima wanapata maji kwa urahisi na kwa gharama nafuu, na pia wanachangia katika uhifadhi wa mazingira,” anaeleza Mkunda.

Mkunda anasema, kabla ya kuweka miundombinu hiyo, walianzs na kuwaelimisha wakulima, lakini wakawa na wasiwasi wa tija itokanayo na nishati hiyo mbadala ya kisukuma maji kutoka mtoni hadi mashambani.

Hata hivyo baada ya kuona mafanikio ya pampu hizo, wengi wamekubali na kujiunga nazo, wakiamini ina tija zaidi ya nguvu ya dizeli.

Anataja gharama za kununua mafuta ya dizeli na petroli kwa za pampu za maji, mkulima anatumia shilingi 15,000 za lita tano za petroli na wengine hukodi pampu kwa shilingi 10,000 kwa siku, hivyo kuwaingizia bajeti ya 25000.

Mkunda anasisitiza kuwa, pampu za umeme wa jua ni mbadala unaomwokolea mkulima gharama kubwa, huku kimazingira inanusuru kasi kubwa ya kusambaza hewa ya ukaa, hatari kwa mazingira na afya za binadamu.

Anawataja kinamama kuwa wanufaika zaidi wa mradi, kwani wao ndio kwa kiasi kikubwa wanajihusisha na kilimo, hivyo teknolojia hiyo mpya ni manufaa kwao.

“Tunatarajia kwamba wakulima wengi wataweza kununua pampu hizi baadaye, vijiji vingi vilivyo pembezoni mwa mto vina fursa ya kutumia nishati ya umeme jua kwa ajili ya kupampu maji na kumwagilia mashamba yao. Hata kwa wale ambao hawajaunganishwa na umeme wa Gridi ya Taifa,” anasema Mkunda.

Anaeleza, katika huduma za ziada wanazotoa  kwa wakulima hao  kwenye mradi, ni ushauri wa kitaalam, kuwaunganisha na nishati hiyo, pia kuwafundisha utaalamu wa Kutumia maji, ili wapate matokeo bora katika umwagiliaji.

Akizungumzia kuhusu gharama za kununua vifaa hivyo, ambazo ni shilingi milioni mbili hadi tatu, wakulima hupewa mbadala kujiunga katika kikundi cha watu 15 kikijiunga wanunua mashine na kutumia kwa pamoja, ikiweza umwagilia shamba lenye ukubwa wa ekari  tano kwa wakati mmoja, maji yakitumiwa kwa ufanisi.

Anataja maeneo mengi ya mashamba hayajafikiwa na nishati ya umeme wa gridi ya taifa, wakulima hao wanaweza kutumia fursa hiyo kupata pampu, kama mbinu mbadala.

Secilia Bongote, Mkufunzi wa katika mradi huo, wilayani Kisarawe, anasema wanawake wanashiriki kwa kiwango kikubwa katika kilimo cha mboga, matunda na miti na sasa wanapata manufaa zaidi kutokana na teknolojia ya umeme wa jua.

Anawasifu kujitahidi kwao kuwa sehemu ya mabadiliko hayo kwa kujifunza na kutumia teknolojia hiyo ikiwasaidia kuongeza uzalishaji, kuokoa muda na nguvu, na hivyo kuboresha kipato cha familia zao.

Mkufunzi wa mradi wilayani Rufiji, Justas Muganyizi, anasema awali wakulima walikuwa wanalima maeneo madogo kwa ajili ya kupata chakula, lakini kwa kushirikiana na serikali, wamewahamasisha kulima maeneo makubwa.

Anasema jitihada hizo za kuwahamasisha kulima eneo kubwa, zimeendana na kuwahimiza kutumia pampu za umeme wa jua katika mradi huo, zikiwa zimefungwa katika vijiji vya Mloka na Mtanzamsona na uzalishaji wa mboga umeongezeka kwa asilimia kubwa.

Anasema hadi kufikia mwaka 2025, wanatarajia uzalishaji wa mboga kufikia tani 20, watafanikiwa kwa sababu wamewajengea uwezo wakulima  kuzalisha kibiashara.

Ofisa Biashara na Masoko wa  Shirika la Kimataifa la Transform Trade, Sebastian Mahenge,  anasema ni mradi unaowsaidia wanajamii kuimarisha shughuli zao  kiuchumi, kwa kutumia mbinu rafiki na  kisasa, endelevu kwa ajili ya kutunza mazingira.
 
 Anasema mbinu hizo ni pamoja na  kuwaunganisha katika vikundi vya kiuchumi kwa ajili ya kupata masoko  hatua inayowapa fursa ya kuuza bidhaa zao kwa bei nzuri na hivyo kuongeza kipato.
 
 Anafafanua kuwa lengo la mradi lilikuwa kuwafikia wakulima 2,200, lakini hadi sasa tumewafikia wakulima 2,548, kati yao 1,308 ni wanawake na 1,240 ni wanaume.

Anaongeza kuwa mradi ulikuwa na lengo la kuwafikia wakulima 100 wenye ulemavu, lakini umewafikia wakulima 110, na wakulima wote 2,548 wamejiunga na vikundi mbalimbali vya kiuchumi, vinavyowawezesha kushirikiana katika kukuza uzalishaji na kuboresha maisha yao kiuchumi.

Anaongeza kuwa mradi huu pia unalenga kupunguza uharibifu wa mazingira unaosababishwa na uchomaji wa mkaa, ambao umekuwa tatizo kubwa katika wilaya za Kisarawe na Rufiji.

Anasema Mradi wa PPP ulianza mwaka 2022 na unatarajiwa kukamilika Machi 2025, kwa kushirikiana na shirika la Tangsen ambalo lina utaalam katika nishati na jinsia.

Mwisho.