Kadri Tanzania na jumuiya ya kimataifa zinavyojiandaa kusherehekea miaka 30 tangu kupitishwa kwa Azimio la Beijing na Mpango wa Utekelezaji, Shirika la Mtandao wa Jinsia Tanzania (TGNP) linaangazia mafanikio ya taifa hili katika kuendeleza haki za wasichana na wanawake.

Maadhimisho haya yanatoa fursa ya kutathmini maendeleo yaliyopatikana na changamoto zilizopo katika juhudi za kufanikisha usawa wa kijinsia.

Azimio la Beijing 1995 na Maendeleo ya Tanzania

Mkutano wa Nne wa Dunia kuhusu Wanawake uliofanyika Beijing mwaka 1995 ulikuwa hatua muhimu kwa usawa wa kijinsia. Ulibainisha maeneo 12 muhimu ya utekelezaji wa kimataifa. Hapa Tanzania, mfumo huu uliimarishwa na Dira ya Maendeleo 2025, mpango wa kimkakati wa maendeleo ambao umesaidia katika kutekeleza ahadi nyingi zilizoainishwa katika Mpango wa Utekelezaji wa Beijing.

Ramani ya Mabadiliko

Mkutano wa Beijing ulitambua maeneo muhimu yanayohitaji kipaumbele cha haraka, yakiwemo:

• Umaskini
• Elimu na mafunzo
• Afya
• Ukatili dhidi ya wanawake
• Migogoro ya silaha
• Ushiriki wa kiuchumi
• Mamlaka ya uamuzi
• Mifumo ya kitaasisi kwa maendeleo ya wanawake
• Haki za binadamu
• Uwakilishi kwenye vyombo vya habari
• Masuala ya mazingira
• Haki za wasichana

Vipaumbele hivi vimeiongoza Tanzania katika juhudi za kuboresha hali ya wanawake na wasichana kwa miongo mitatu iliyopita.

Nafasi ya Afrika katika Ajenda ya Beijing

Lilian Liundi, Mkurugenzi Mtendaji wa TGNP, alibainisha umuhimu wa Mkutano wa Beijing wakati wa semina ya waandishi wa habari iliyofanyika mkoani Dar es Salaam.

"Katika Mkutano wa Beijing, wajumbe wa Afrika walichukua nafasi muhimu katika kuunda ajenda ya kimataifa kuhusu haki za wasichana," alisema.

Aliongeza kuwa walibainisha changamoto za kipekee zinazowakumba wasichana barani Afrika, kama vile ukosefu wa elimu, ndoa za mapema na za kulazimishwa, pamoja na athari za umaskini kwa wasichana wadogo.

Viongozi wa Afrika walifanikiwa kuingiza masuala ya haki za wasichana kama kipaumbele katika Mpango wa Utekelezaji wa Beijing, wakitambua kuwa kushughulikia vikwazo vinavyowakumba wasichana ni msingi wa kufanikisha usawa wa kijinsia kwa ujumla.

Gertrude Mongella, aliyekuwa Katibu Mkuu wa Mkutano wa Beijing, alisema kuwa kushiriki kwake kwenye mkutano huo ulikuwa moja ya matukio muhimu maishani mwake.

Alisisitiza umuhimu wa kuangalia masuala ya wanawake kwa mtazamo wa maendeleo badala ya kuyagawa kulingana na jiografia au hali ya kiuchumi.

"Ajenda ya wanawake inapaswa kuvuka tofauti za kijiografia na kulenga kushughulikia changamoto za pamoja kama sehemu ya maendeleo ya kimataifa," alisema Mongella.

Alitolea mfano tofauti katika kazi za nyumbani kati ya mataifa yaliyoendelea na yale yanayoendelea. Katika baadhi ya maeneo, teknolojia kama mashine za kuosha vyombo hupunguza mzigo wa kazi, lakini maeneo mengine bado yanakabiliana na changamoto za kupata mahitaji ya msingi kama maji.

Alisisitiza kuwa tofauti hizi hazipaswi kufifisha jukumu la pamoja la kushughulikia ukosefu wa usawa wa kijinsia.

Mabingwa wa Haki za Wanawake

Mary Rusimbi, mmoja wa wahamasishaji wa maandalizi ya Mkutano wa Beijing, alihusika sana katika kupata ufadhili kwa mashirika yanayotetea haki za wanawake, akishirikiana kwa karibu na Ubalozi wa Uholanzi.

Juhudi zake zilihakikisha ushiriki mzuri kutoka Tanzania, hatua muhimu katika utetezi wa usawa wa kijinsia.

Ave Maria Semakafu, aliyewahi kuwa mwanachama wa Taasisi ya Maendeleo ya Makundi ya Wanawake, aliongoza juhudi za kuunda ushirikiano. Kama Katibu wa Maandalizi wa Chama cha Mashirika Yasiyo ya Kiserikali Tanzania (TANGO), aliratibu shughuli katika ngazi ya kitaifa, kikanda, na bara, akilenga hasa masuala ya amani na usalama yanayowakumba wanawake.

Mafanikio na Changamoto Zilizopo

Leticia Mukurasi, mtaalamu wa kimataifa wa masuala ya jinsia, alieleza kuwa Dira ya Maendeleo ya Tanzania 2050 imepiga hatua kubwa ukilinganisha na Dira ya 2025.

"Katika Dira ya 2050, masuala ya usawa wa kijinsia yanatajwa kuanzia ukurasa wa kwanza, tofauti na Dira ya 2025 ambapo yalikuja baadaye," alieleza.

Hii inaonyesha ongezeko la utambuzi wa umuhimu wa kushughulikia ukosefu wa usawa wa kijinsia kama kipaumbele.

Alieleza mafanikio kama kupungua kwa vifo vya wajawazito kutoka 602 hadi 104 kwa kila vizazi hai 100,000 na ongezeko la mahudhurio ya wasichana shuleni. Hata hivyo, changamoto bado zipo, hususan kutokomeza ndoa za utotoni na kuhakikisha fursa sawa kwa wote.

Mfumo wa Kimataifa wa Utekelezaji

Kabla ya Mkutano wa Beijing, mikutano mitatu mikubwa ya kimataifa kuhusu wanawake iliweka msingi wa maendeleo ya usawa wa kijinsia.

• Mkutano wa Dunia kuhusu Wanawake wa 1975 mjini Mexico ulitoa "Azimio la Mexico" na mpango wa kimataifa wa utekelezaji.
• Mkutano wa 1980 Copenhagen ulisisitiza ushiriki wa wanawake katika maendeleo.
• Mkutano wa 1985 Nairobi ulizalisha "Mikakati ya Kuangalia Mbele ya Nairobi," ambayo iliweka malengo wazi kwa haki za wanawake.

Juhudi hizi zilifanikishwa na Azimio la Beijing na Mpango wa Utekelezaji wa 1995, mfumo wa kihistoria ulioungwa mkono na nchi 189. Kadri dunia inavyosherehekea miongo mitatu ya ajenda hii ya mabadiliko, lengo linaendelea kuwa kutafsiri ahadi kuwa hatua zinazoweza kuleta mabadiliko kwa wanawake na wasichana duniani kote.

Mchango wa Tanzania

TGNP inasisitiza umuhimu wa kudumisha kasi katika mapambano ya usawa wa kijinsia kabla ya maadhimisho ya Beijing+30. Kwa kushughulikia changamoto zilizopo na kujenga juu ya mafanikio yaliyopatikana, Tanzania inaweza kuendelea kuwa mfano wa maendeleo na kujitolea kwa uwezeshaji wa wanawake na wasichana.